Miasto o wybitnie tramwajowej przeszłości. Tak, używam słowa "przeszłości" niestety z premedytacją, gdyż w Łodzi wiele ciekawych odcinków sieci tramwajowej zostało zamkniętych dla ruchu, mimo ogólnoświatowego trendu na rozwój komunikacji szynowej (nie dotyczy USA, gdzie General Motors jeszcze przed II Wojną Światową wykupiło i zniszczyło większość sieci tramwajowych w Stanach Zjednoczonych). Jakby tego było mało, z celownika miejskich urzędników nie schodzą także niektóre dziś funkcjonujące linie. Czas pokaże, czy trend spadkowy się utrzyma. Dlatego też, mimo obecności autobusów w tym dziale, wszystkie zdjęcia mają mniejszy bądź większy tramwajowy sens - lepiej, by na fotografii znalazł się jakikolwiek środek transportu miejskiego, niż ciąg samochodów i pas trawy, będący jedyną pozostałością tramwajów w danym miejscu.

Żeby nie było tak smutno i ponuro, dla równowagi zamieściłem również kilka zdjęć, gdzie tramwaj nadal jest głównym bohaterem zdjęcia ;-)

Skarbnicą wiedzy i łódzkim przewodnikiem jest Bartek, któremu dziękuję za wiele godzin w łódzkich tramwajach i wiele ciekawych informacji na temat miejsc, do których na szynach już nie dotrzemy.

	20.03.2009, 14:37, Łódź, Wyszyńskiego Pierwsze zdjęcie tramwaju w Łodzi i od razu ciekawy numer się trafił ;-) Na tej, jak to mówią w Łodzi, krańcówce swoją trasę kończą i zaczynają linie 10, 12 i 14.
	20.03.2009, 14:56, Łódź, Karolewska Poruszając się z pę... krańcówki Wyszyńskiego, jechalibyśmy właśnie tędy. Widok w kierunku dworca Łódź Kaliska, w tle dawny klub muzyczny Dekompresja oraz jupitery na stadionie ŁKS-u.
	20.03.2009, 15:19, Łódź, Karolewska Miejsce jak wyżej, za to fotograf obrócony w kierunku krańcówki Wyszyńskiego. Na pierwszym planie jedyny łódzki skład osiemsetpiątek w starym malowaniu, dalej widać bloki osiedla Karolew.
	20.03.2009, 16:45, Łódź, Działki/Pomorska Niezbyt ładnie oklejona wąskotorowa wersja stodwójki przejeżdża pod wiaduktem drogowo-tramwajowym na Pomorskiej i za chwilę dotrze do przystanku Działki/Pomorska. Za wiaduktem znajduje się Centrum Kliniczno-Dydaktyczne Uniwersytetu Medycznego - wielki szpital-moloch, budowany chyba od 40 lat...
	20.03.2009, 16:48, Łódź, Działki/Pomorska Tramwaj lokalny, jadący z krańcówki Stoki do Konstantynowa Łódzkiego, wjeżdża na przystanek jak w tytule. Nieco dalej widoczny wiadukt linii kolejowej Łódź Widzew - Kutno między stacjami Łódź Widzew i Łódź Radogoszcz.
	20.03.2009, 17:17, Łódź, Telefoniczna Centrum komunikacyjne osiedla Stoki, położony na odcinku jednotorowym przystanek Telefoniczna/Pieniny. Kursują tu linie tramwajowe 12, 43 i 43bis, autobusowa 58 obsługiwana przez prywatnego przewoźnika KORO (tego, co do niedawna miał jeszcze Ikarusy 260) i nocna N4.
	20.03.2009, 18:56, Łódź, Zgierska Mamy tu przystanek końcowy ŁTR-u, po prawej stronie niewidoczna zajezdnia Międzygminnej Komunikacji Tramwajowej (obsługuje ona linię do Ozorkowa), za plecami fotografa krańcówka Helenówek oraz wyjazd do Zgierza.
	06.04.2010, 10:19, Łódź, Piotrkowska Tramwaj linii 16 do Zgierza stoi na przystanku Piotrkowska/Czerwona, obok zabytkowego budynku Białej Fabryki. Kiedyś tramwaj mógłby skręcić w lewo (widza prawo) w Czerwoną, ale w trakcie budowy ŁTR-u skręt zlikwidowano.
	06.04.2010, 10:21, Łódź, Czerwona Liniowych tramwajów nie ma tu od reformy komunikacyjnej z 2000 roku, kiedy to zlikwidowano kursującą tędy linię 20. Później odcinek na Czerwonej oraz widocznej w tle Wólczańskiej i niewidocznej Wróblewskiego wykorzystywano jedynie podczas objazdów. Teraz, po odcięciu tego odcinka od sieci, tędy nie pojedzie już nic.
	06.04.2010, 10:27, Łódź, Wólczańska Skrzyżowanie z Czerwoną (w lewo, niewidoczne) i Wróblewskiego (w prawo). Kiedyś tramwajem można było jechać także prosto, do Piotra Skargi, gdzie po skręceniu w lewo dojeżdżaliśmy na Plac Niepodległości.
	06.04.2010, 10:29, Łódź, Wróblewskiego Do 2000 roku kursowała tędy linia 20, która na widocznym w tle skrzyżowaniu z Aleją Politechniki skręcała w prawo, był to jedyny możliwy kierunek jazdy. Jeszcze w latach 80. była możliwość jazdy prosto do krańcówki Proletariacka, jeździła tam linia 6 i zawracała na trójkącie.
	06.04.2010, 11:26, Łódź, Rudzka Centralny punkt Rudy Pabianickiej, niegdyś oddzielnego miasta, widok w kierunku Rzgowa. Kiedyś jeździły tu tramwaje - różne linie w różnych okresach do krańcówek Popioły i Skrajna, dawniej linia 42 do Rzgowa, a dawniej-dawniej nawet do Tuszyna.
	06.04.2010, 11:45, Łódź, Rudzka Na tym zielonym pasie trawy kiedyś były tory tramwajowe. Zdjęcie przedstawia widok już za krańcówką Popioły, więc jeździły tędy tramwaje do Skrajnej, Rzgowa i Tuszyna. Ostatnią linią była bodajże 27.
	06.04.2010, 11:52, Łódź, Rudzka Pierwszy przystanek za granicą Łodzi i Gadki Starej, widok w kierunku Rudy Pabianickiej.
	22.08.2011, 19:33, Łódź, Dąbrowskiego Autobus linii 69 przecina skrzyżowanie, wyjeżdżając z Lodowej. Jak w Łodzi wycięto dużo z gęstej sieci tramwajów, tak tu przesada poszła w drugą stronę. Widoczne szyny to planowana linia tramwajowa na Dąbrowę Przemysłową, budowa nigdy nie ukończona. Ułożono tory na przejazdach oraz zostawiono pas zieleni, lecz linia prawdopodobnie już nie powstanie.
	22.08.2011, 19:54, Łódź, Dąbrowskiego Ta sama historia, co na zdjęciu poprzednim, może poza autobusem, który nie wyjeżdża z Lodowej ;-) Za plecami fotografa znajduje się wiadukt drogowo-kolejowo-tramwajowy, po którym tramwaje nigdy nie pojechały. Pod wiaduktem znajduje się krańcówka Dąbrowa, gdzie zawracają tramwaje 2, 4 i 14. Obok pętli, pod wiaduktem, znajduje się miejsce, gdzie miał zostać wybudowany przystanek kolejowy Łódź Dąbrowa. Za wiaduktem rozpoczyna się Dąbrowa Mieszkalna, duże osiedle.
	24.03.2012, 13:53, Łódź, Kilińskiego Skład 1709+1708 na linii 1 mija przepiękną cerkiew katedralną św. Aleksandra Newskiego.